PANG-UGNAY: Kahulugan, Uri, at Mga Halimbawa ng Pang-Ugnay

Sa pagsusulat, mahalaga ang pagkakaroon ng malinaw na estruktura upang madaling maunawaan ng mambabasa ang iyong mensahe. Isa sa mga paraan upang mapaganda ang pagkakasulat ay ang paggamit ng pang-ugnay. Sa artikulong ito, tatalakayin natin kung ano ang pang-ugnay, mga uri nito, at magbibigay din tayo ng mga halimbawa para sa bawat uri ng pang-ugnay.

Ano ang Pang-Ugnay

Ang pang-ugnay o connectives sa wikang Ingles ay mga salita o pariralang ginagamit upang magsilbing tulay sa pagitan ng dalawang ideya, kaisipan, o pangungusap. Ito ay ginagamit upang maipakita ang relasyon ng mga ideya, mapabilis ang pagkakaintindi ng mambabasa, at maging malinaw ang pagpapahayag.

3 Uri ng Pang-Ugnay

Mayroong tatlong uri ng pang-ugnay. Ito ay ang pangatnig, pang-angkop, at pang-ukol.

Pangatnig

Ang pangatnig ay mga salita na ginagamit upang mag-ugnay ng mga salita, parirala, o sugnay na magkakasunod.

Mga Uri ng Pang-Ugnay na Pangatnig

Mayroong pitong pangunahing uri ng pangatnig. Ito ay ang mga sumusunod:

Pamukod

Ito ay ginagamit sa pagpili, pagtatakwil, pagbubukod, o pagtatangi tulad ng o, ni, maging, at man.

Mga Halimbawa:

• Mag-aaral ka ba sa UP o sa Ateneo?
• Ayaw kong kumain ng pizza ni taho.
• Maaari kang pumunta sa sinehan maging sa parke man.

Panimbang

Ito ay ginagamit sa pag-ugnay ng dalawang salita o kaisipan na magkasinghalaga tulad ng at at saka.

Mga Halimbawa:

• Pumunta kami sa simbahan at sumama sa prusisyon.
• Magluluto ako ng adobo saka sinigang.
• Nag-aral sina Juan at Maria para sa kanilang pagsusulit.

Panubali

Ito ay ginagamit sa pagsasabi ng pag-aalinlangan tulad ng kung, kapag, tila, at sana.

Mga Halimbawa:

• Kung umulan, hindi kami makakapunta sa palaro.
• Kapag natapos na ang lockdown, magbabakasyon kami sa Baguio.
• Sana ay makasama ako sa selebrasyon ng iyong kaarawan.

Paninsay

Ito ay ginagamit sa pagsalungat tulad ng ngunit, subalit, at samantala.

Mga Halimbawa:

• Gusto niyang sumama, ngunit may iba siyang gagawin.
• Nakuha niya ang pinakamataas na grado, subalit hindi siya kontento.
• Samantala, ang ibang tao ay nagtitiis sa init.

Pananhi

Ito ay ginagamit kung magbibigay-katwiran tulad ng dahil sa, sanhi ng, sapagkat, at palibhasa.

Mga Halimbawa:

• Hindi ako makakapunta dahil sa masamang panahon.
• Sanhi ng kahirapan, marami ang hindi nakakapag-aral.
• Hindi siya pumasok sapagkat may sakit siya.

Panapos

Ito ay ginagamit upang ipahiwatig ang nalalapit na pagtatapos ng pagsasalita tulad ng sa wakas at sa lahat ng ito.

Mga Halimbawa:

• Sa wakas, natapos din ang kanyang nobela.
• Sa lahat ng ito, natutunan natin ang halaga ng pagkakaisa.
• Sa wakas, nagbunga na ang kanilang pagsisikap.

Panlinaw

Ito ay ginagamit upang ipaliwanag sa isang bahagi o kabuuan tulad ng kung gayon, samakatuwid, at sa madaling salita.

Mga Halimbawa:

• Kung gayon, hindi na ako aasa sa kanyang pangako.
• Samakatuwid, ang pag-aaral ay mahalaga para sa ating kinabukasan.
• Sa madaling salita, ang pagbabago ay nasa ating mga kamay.

Pamanggit

Ang pangatnig na pamanggit ay umuulit o nagpapahayag lamang ng pananaw ng iba. Maaaring gamitin ang mga pangatnig na pamanggit na daw, raw, sa ganang akin, sa ganang iyo, at di umano.

Mga Halimbawa:

• Ang Jollibee daw ay magbubukas ng bagong branch sa ating bayan.
• Siya raw ay magaling sa pagluluto ng adobo.
• Sa ganang akin, mas mainam kung tayo ay maagang aalis para hindi tayo maabala ng trapik.
• Ang aktor na si John Lloyd Cruz di umano ay magbabalik-showbiz na.
• Sa ganang iyo, ano ang masasabi mo tungkol sa bagong programa ng gobyerno?
• Hindi ko raw kailangang mag-alala tungkol sa problema.
• Hindi raw totoo ang mga chismis tungkol sa kanila.
• Sa ganang akin, dapat mag-focus tayo sa pag-aaral.
• Di umano ay magkakaroon ng malaking concert ang BTS dito sa Pilipinas.
• Ang kanyang aso raw ay nangangagat ng tao.
• Sa ganang iyo, ano ba ang dapat kong gawin para sa aking problema?
• Nagkaroon di umano ng ghost sighting sa lumang bahay sa dulo ng kalye.
• May iba na raw siyang minamahal.
• Ang sarap daw ng bagong lutong adobo ni Aling Nena.
• Sa ganang akin, mas masarap pa rin ang luto ng ating ina.
• Si Ruby raw ay nag-aaral sa Oxford University.
• Matapang daw ang batang iyon na nakipagsagupa sa mga kaaway.
• Sa ganang iyo, ano ang dapat kong isuot sa darating na party?
• Ang presidente di umano ay may bagong kasambahay.
• Gusto raw niyang mag-propose ng kasal sa kanyang kasintahan sa Paris.

Panulad

Ang pangatnig na panulad ay nagpapakita ng kahalintulad sa mga pangyayari, aksyon, o gawa. Maaaring gamitin ang mga pangatnig na panulad ma kung sino… siyang, kung ano… siya rin, kung gaano… siya rin.

Mga Halimbawa:

• Kung sino ang may sala, siya ang magdudusa.
• Kung ano ang ibinigay mo, siya rin ang iyong matatanggap.
• Kung gaano kadali nakuha, siya rin kadali mawawala.
• Kung sino ang nagbigay ng respeto, siyang bibigyan ng respeto.
• Kung ano ang pinaghirapan mo, siya rin ang iyong makakamit.
• Kung gaano ka kasipag, siya rin ang laki ng iyong matatamo.
• Kung sino ang humusga, siyang huhusgahan.
• Kung ano ang iyong inasahan, siya rin ang iyong mararanasan.
• Kung gaano ka kaligaya, siya rin ang dami ng iyong kalungkutan.
• Kung sino ang nagtanim ng sama ng loob, siyang mag-aani ng galit.
• Kung ano ang ginawa mo sa iba, siya rin ang babalik sa’yo.
• Kung gaano ka katatag, siya rin ang hirap na iyong matatamo.
• Kung sino ang nang-api, siyang aapihin.
• Kung ano ang iyong sinulat, siya rin ang iyong babasahin.
• Kung gaano ka kabait, siya rin ang kabutihan na ibabalik sayo.
• Kung sino ang humiram, siyang magbabayad.
• Kung ano ang iyong sinabi, siya rin ang iyong kakainin.
• Kung gaano mo kagusto, siya rin ang laki ng iyong sakripisyo.
• Kung sino ang nagmamahal, siyang masasaktan.
• Kung ano ang iyong itinapon, siya rin ang babalik sa’yo.

Pantulong

Ang pangatnig na pantulong ay nag-uugnay ng mga salita, parirala, o sugnay na nakapag-iisa at hindi nakapag iisa. Maaaring gamitin ang mga pangatnig na pantulong na kung, kapag, upang, para, nang, sapagkat, o dahil sa.

Mga Halimbawa:

• Mag-aaral akong mabuti para makakuha ng mataas na marka.
• Kakain ako ng maaga upang hindi ako magutom sa klase.
• Nagtanim siya ng mga puno upang may malalim na lilim sa tag-init.
• Maghahanda siya kapag may bisita.
• Bumili ako ng regalo para sa kanyang kaarawan.
• Ang lalaki ay nagpunta sa mall upang bumili ng sapatos.
• Ako’y nag-aaral ng Tagalog para makipag-usap sa mga Pilipino.
• Umuwi siya nang maaga sapagkat mayroon siyang gagawin.
• Maghahanda ako ng masarap na pagkain kung darating ka.
• Nagtrabaho siya ng buong araw upang matugunan ang kanyang pangangailangan.
• Magbabasa siya ng aklat kapag may bakanteng oras.
• Nag-ehersisyo siya para maging malakas at malusog.
• Kailangan mong mag-ipon upang may panggastos sa hinaharap.
• Nakinig siya sa kanyang guro nang maunawaan niya ang aralin.
• Mag-aaral akong mabuti sapagkat gusto kong magkaroon ng magandang trabaho.
• Magsusulat ako ng tula kung aalis ka.
• Nagpunta siya sa kusina upang gumawa ng kape.
• Babalik siya sa kanyang probinsya kapag natapos na ang semestre.
• Nagpaalam siya nang hindi mapansin ng kanyang magulang.
• Naglakad siya sa kahabaan ng daan dahil sa pagkaantala ng kanyang sasakyan.

Pang-angkop

Ang pang-angkop ay mga salitang ginagamit upang mas maging malumanay ang pagbigkas ng mga salita gaya ng –ng, na, at -g. Karaniwan itong ginagamit sa pag-uugnay sa panuring at sa salitang tinuturingan. Ginagamit ang “-ng” kung ang nauna sa salita ay nagtatapos sa patinig; ang “-g” kung ang nauna sa salita ay nagtatapos sa titik N; at ang “na” kung ang nauna sa salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa titik N.

Mga Uri ng Pang-Ugnay na Pang-angkop

Na

Ang “na” ay ginagamit para mag-ugnay ng dalawang salita na ang una ay nagtatapos sa katinig maliban sa letrang “n“. Ito ay sinusulat na hiwalay mula sa mga salitang pinag-uugnay.

Mga Halimbawa:

• Si Arvin at Bryan ay matalik na magkaibigan.
• Ang kahoy na mesa.
• Ang maaliwalas na kwarto.
• Bumili ako ng mainit na pandesal.
• Ang araw na sumisikat sa umaga ay nagbibigay sa atin ng liwanag.
• Si Ana ay naglalakad na papunta sa paaralan.
• Kumain ako ng prutas na mangga.
• Tumakbo ang bata na may hawak na lobo.
• Kumakanta na si Jasmine sa entablado.
• Ang masarap na adobo ay paborito ng aking pamilya.
• Nag-aaral na si Carlos para sa kanyang pagsusulit bukas.
• Ang malawak na dagat ay kulay asul.
• Ang malambot na kama ay masarap higaan.
• Nakita ko ang mabilis na sasakyan sa kalsada.
• Naglalaro na ang mga bata sa park.
• Ang masigla na aso ay nagtatangkang umakyat sa bakod.
• Nagluto si Lola ng malutong na lechon.
• Ang tahimik na lugar.

-Ng

Ginagamit ang -ng bilang dugtong sa mga salitang nagtatapos sa mga patinig tulad ng a, e, i, o, at u.

Mga Halimbawa:

• Binasa ko ang magandang libro ni Bob Ong.
• Binili ni Maria ang malaking bahay sa probinsya.
• Naghugas ako ng mga maruruming plato.
• Nakita ko ang magandang dalaga na nakasuot ng bonggang damit sa party.
• Nagtapos siya sa kursong inhenyeriya.
• Ang batang matulungin.

-G

Ang -g naman ay ginagamit sa mga salitang nagtatapos sa katinig na n, kung saan ang “n” ay dinudugtungan ng -g.

Mga Halimbawa:

• Ang angkang tanyag ay mayaman.
• Luntiang damo sa parang.
• Ang kasuotang magara.
• Ang pagkaing ito ay masarap.
• Walang kabuluhan ang usapang ito.
• Ang dayuhang Tsino ay maraming negosyo.

Pang-ukol

Ang pang-ukol ay ginagamit upang malaman ang pinagmulan o patutunguhan, kinaroroonan o pinagkakaroonan, at pinangyayarihan o kinauukulan ng isang kilos, pag-aari, o layon. Ang mga halimbawa nito ay ng, sa, kay, ni, nina, kay, kina, ayon sa, ayon kay, sa harap, na may, at iba pa.

Mga Halimbawa

• Nagmula ang kanyang mga magulang sa probinsiya ng Bicol.
• Nasa likod ng bahay ang aming taniman ng gulay.
• Siya ay nagtatrabaho bilang guro sa isang pampublikong paaralan.
• Ayon sa kanyang pahayag, hindi siya kasama sa nangyaring krimen.
• Siya ay nagtungo sa Amerika upang mag-aral ng medisina.
• Ang regalo ni Ana ay mula kay Jose.
• Nagsimba kami sa simbahan na nasa kanto ng aming barangay.
• Ayon kay Doktor Santos, kailangan niyang sumailalim sa operasyon.
• Sa harap ng maraming tao, inamin niya ang kanyang pagkakamali.
• Ang bata na may hawak na payong ay naghihintay ng masasakyan.

Ang pang-ugnay ay mahalaga sa pagsusulat upang maipahayag nang malinaw ang iyong ideya at mapadali ang pagkakaintindi ng mambabasa. Sa pamamagitan ng pag-aaral at paggamit ng iba’t ibang uri ng pang-ugnay, magiging mas epektibo ang iyong pagsusulat at mas madaling masundan ng iyong mambabasa.

Nawa ay nakatulong sa iyo ang mga nakasulat dito. Huwag kalimutang ibahagi ang artikulong ito sa iyong mga kaibigan at kapamilya upang matuto rin sila tungkol sa pang-ugnay.