Tatalakayin natin sa post na ito ang maikling buod ng El Filibusterismo Kabanata 10 – Kayamanan at Karalitaan. Bukod pa d’yan, pag-aaralan din natin ang mga mahahalagang pangyayari, mga tauhan, tagpuan, talasalitaan, at mga aral, mensahe, o implikasyon na makukuha sa kabanatang ito.
Related: El Filibusterismo Buod ng Buong Kwento (Maikling Buod)
Mga Nilalaman
See also: El Filibusterismo Kabanata 9 Buod, mga Tauhan, Tagpuan, Talasalitaan, at Aral
Buod ng El Filibusterismo Kabanata 10 – Kayamanan at Karalitaan
Dumating si Simoun kasama ang kanyang mga katulong na may dalang dalawang baul ng mga alahas. Dahil pinakamalaki ang bahay ni Kabesang Tales sa lugar at nasa pagitan ng San Diego at Tiani, doon siya nagpasya na magtigil ng isang araw at isang gabi.
Sa umpisa, kinabahan si Kabesang Tales dahil wala siyang maihahandog kay Simoun na tulad ng tradisyong Pilipino, ngunit si Simoun ang nagdala ng lahat ng kailangan. Nang tanungin ni Simoun si Tales kung sapat na ang kanyang baril bilang proteksyon laban sa mga tulisan, walang gaanong sagot si Tales.
Nagtipon-tipon ang mga tao upang makita ang mga alahas ni Simoun. Naroon si Kapitan Basilio kasama ang kanyang pamilya, at si Hermana Penchang na gustong bumili ng singsing para sa Birhen ng Antipolo. Si Juli ay naiwan sa bahay, nagbabasa ng isang aklat na ipinagbilin ni Hermana Penchang na kanyang kabisaduhin.
Binuksan ni Simoun ang kanyang mga baul at inilabas ang iba’t ibang uri ng alahas — mga kwintas, singsing, at mga relikaryo na sinasabing nagmula pa sa sinaunang panahon. Ang mga taong naroroon ay humanga sa mga alahas, lalo na sina Kapitan Basilio at Sinang. Ipinakita ni Simoun ang iba’t ibang mamahaling bato, kabilang na ang mga diyamanteng may iba’t ibang kulay, rubi, esmeralda, at sapiro. Habang pinagmamasdan ang mga ito, naramdaman ni Kabesang Tales ang matinding lungkot at inggit dahil sa yaman na nakikita niya habang siya ay lugmok sa hirap.
Ibinunyag ni Simoun na sa kanyang mga alahas, maaaring makontrol ang kapalaran ng tao; maaring magbigay ng buhay o magdulot ng kamatayan. Binanggit niya na may kakayahan siyang paalisin o pakawalan ang isang tao gamit lamang ang isang maliit na bato.
Napansin ni Simoun na si Kabesang Tales ay tila interesado ngunit nag-aalangan, kaya tinanong niya ito kung mayroon itong alahas na gustong ipagbili. Nang maalala ni Sinang ang kwintas ni Maria Clara, hinanap ito ni Kabesang Tales. Sinubukan ni Simoun na bilhin ang kwintas sa halagang limang daang piso, ngunit nagdadalawang-isip si Tales dahil gusto muna niyang kumunsulta sa anak niyang si Juli.
Sa kanyang paglalakbay, nakita ni Kabesang Tales ang pari na tagapangasiwa at ang bagong umuupa sa kanyang lupa. Ang nakitang eksena ay nagdulot ng matinding galit sa kanya at nagpasiya siyang sundan ang mga ito. Hindi na bumalik si Tales kay Simoun nang gabing iyon, at kinabukasan, natagpuan ni Simoun na nawawala ang kanyang baril at may sulat na iniwan si Tales. Ang sabi ni Tales sa sulat ay humihingi siya ng paumanhin sa pagkuha ng baril dahil kailangan niya ito para sumali sa mga tulisan, kapalit ang kwintas na nais bilhin ni Simoun.
Kinabukasan, nalaman na may tatlong pinatay noong gabing iyon: ang pari, ang bagong umuupa, at ang asawa nito. Lahat sila ay natagpuang patay na may lupa sa bibig. Sa tabi ng bangkay ng babae ay may papel na may nakasulat na “Tales” na isinulat ng daliring isinawsaw sa dugo.
Si Tandang Selo naman ay dinakip ng mga gwardiya sibil dahil hindi nila natagpuan si Kabesang Tales.
See also: El Filibusterismo Buod ng Bawat Kabanata 1-39 w/ Talasalitaan
Mga Mahahalagang Pangyayari
- Dumating si Simoun sa bahay ni Kabesang Tales kasama ang kanyang mga katulong na may dalang mga baul ng alahas at nagpasya siyang magpalipas ng araw at gabi doon dahil pinakamalaki ang bahay sa lugar at ito ay nasa pagitan ng San Diego at Tiani.
- Ipinakita ni Simoun ang kanyang mamahaling mga alahas at hiyas sa mga tao, na nagdulot ng paghanga at pagkagulat dahil sa kayamanang kanilang nasaksihan; kabilang dito ang mga alahas na sinasabing nagmula pa sa sinaunang panahon, na nagbigay inspirasyon sa mga tao na bumili at humanga sa mga alahas.
- Naging interesado si Simoun sa kuwintas ni Maria Clara na nasa pagmamay-ari ni Kabesang Tales, at inalok niya ito ng limang daang piso kapalit ng alahas, ngunit nagdesisyon si Tales na kumonsulta muna sa anak niyang si Juli bago ito ibenta.
- Habang pauwi si Tales, nakita niya ang pari na tagapangasiwa at ang umuupa ng kanyang lupa na tila pinagtatawanan siya, na nagdulot ng matinding galit sa kanya at humantong sa kanyang desisyon na sundan sila sa kanilang daan.
- Kinabukasan, natuklasan ni Simoun na kinuha ni Kabesang Tales ang kanyang baril at iniwan nito ang kuwintas bilang kapalit, na sinamahan ng sulat na nagsasaad na si Tales ay sasali sa mga tulisan; sumunod na umaga, natagpuan ang tatlong bangkay na patay na may lupa sa bibig at dinakip si Tandang Selo dahil hindi natagpuan si Tales.
Mga Tauhan sa El Filibusterismo Kabanata 10
Ito ang mga tauhang nabanggit sa ika-10 Kabanata ng El Filibusterismo:
Simoun
Ang misteryosong mag-aalahas na malapit sa Kapitan Heneral. Siya ay nagpunta sa bahay ni Kabesang Tales upang magbenta ng mga alahas sa mga tao sa baryo. Nagpakita siya ng yaman at karangyaan sa kanyang mga bitbit na alahas. Maliban sa pagiging negosyante, si Simoun ay naglalayong himukin ang mga tao sa pamamagitan ng kanyang mga alahas at gamitin ang kanilang pangangailangan para sa kanyang sariling layunin ng paghihiganti.
Kabesang Tales o Telesforo Juan de Dios
Isang magsasaka na nawalan ng lupa dahil sa mga abusadong pari at bagong nangungupahan. Sinubukan niyang makipag-ayos kay Simoun upang ibenta ang kwintas ni Maria Clara, ngunit bandang huli ay nagpasya siyang sumama sa mga tulisan upang ipaglaban ang kanyang karapatan at katarungan. Siya din ang sinasabing pumatay sa tatlong tao sa kabanatang ito.
Kapitan Basilio
Isa sa mga prominenteng mamamayan sa baryo na mahilig sa mga antigong bagay, naimpluwensyahan ng kayamanan ni Simoun at naghangad na makabili ng mga bihirang alahas upang mapatunayan ang kanyang mataas na estado sa lipunan.
Sinang
Anak ni Kapitan Basilio na kasama sa pamimili ng mga alahas at nabighani sa mga magagandang bagay na kanyang nakita.
Hermana Penchang
Isang relihiyosong babae na nagnanais bumili ng singsing para ialay sa Birhen ng Antipolo. Siya rin ang nagpupumilit kay Juli, ang anak ni Kabesang Tales, na mag-aral ng dasal na ibinigay ng pari.
Tandang Selo
Ama ni Kabesang Tales na kinuha ng mga gwardiya sibil nang hindi mahanap si Tales.
Padre Clemente
Ang paring namahala at kumuha sa lupain ni Kabesang Tales na sa kabanata ay pinatay. Siya ang naging sanhi ng galit at paghihiganti ni Tales.
Mga Bagong Nangungupahan
Ang mag-asawang umagaw sa lupain ni Kabesang Tales at patuloy na nagpapahirap sa kanya. Kasama silang pinatay at ang kanilang mga bibig ay puno ng lupa.
Read more: El Filibusterismo Tauhan at mga Katangian ng Bawat Isa
Tagpuan sa El Filibusterismo Kabanata 10
Ang kabanata ay naganap sa tahanan ni Kabesang Tales na nasa pagitan ng San Diego at Tiani.
Talasalitaan sa El Filibusterismo Kabanata 10
- Nakipanuluyan – tumira pansamantala sa tahanan ng iba
- Pangangailangan – mga bagay o serbisyo na kailangan ng isang tao para mabuhay
- Rebolber – baril, isang uri ng sandata na may umiikot na silindro
- Hiyas – mga alahas na karaniwang gawa sa mamahaling mga bato at metal
- Kwintas – isang uri ng alahas na isinusuot sa leeg; necklace sa wikang Ingles
- Sangguniin – kumonsulta o humingi ng payo
- Tulisan – isang salita para sa mga magnanakaw
- Paumanhin – isang paraan ng pagpapakita ng pagsisisi o paghingi ng kapatawaran
Mga Aral, Mensahe, at Implikasyon sa El Filibusterismo Kabanata 10
Narito ang mga aral at mahahalagang kaisipan na maaaring mapulot sa Kabanata 10 ng El Filibusterismo:
- Ang kayamanan ay hindi palaging nagdudulot ng kasiyahan at kapayapaan; sa halip, maaari itong maging sanhi ng inggit, galit, at kaguluhan, lalo na sa mga taong pinagkaitan ng hustisya at kabuhayan.
- Ang desperasyon at kawalan ng pag-asa ay nagtutulak sa tao na gumawa ng hindi kanais-nais na hakbang, tulad ng pagsali sa mga tulisan o paggamit ng dahas, upang ipaglaban ang kanilang karapatan at dignidad.
- Ipinapakita ng kabanata ang epekto ng kawalan ng hustisya at pang-aabuso ng mga makapangyarihan, na nag-uudyok sa mga tao na maghimagsik at maghanap ng sariling paraan para maipaglaban ang kanilang mga nawalang karapatan.
- Ang yaman at karangyaan ay maaaring gamiting instrumento para sa kapangyarihan at impluwensya, ngunit hindi nito kayang bilhin ang tunay na katarungan at kapayapaan ng kalooban ng mga taong naaapi.
- Ang kabanata ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagkakaroon ng malasakit at hustisya sa lipunan, dahil ang kawalan nito ay nagdudulot ng kaguluhan at paghihiganti na maaaring magdulot ng higit pang pinsala at karahasan.
At ‘yan ang El Filibusterismo Kabanata 10 Buod, mga Mahahalagang Pangyayari, Tauhan, Tagpuan, Talasalitaan, at Aral. Kung naging kapaki-pakinabang sa iyo ang araling ito, ibahagi mo ito sa iyong mga kaklase at kaibigan upang sila din ay matuto sa bahaging ito ng nobela.
Maaari mo din itong i-share sa iyong mga social media profile. I-click lamang ang share button na makikita sa iyong screen. Para sa karagdagang mga tanong tungkol sa ating aralin, mangyaring mag-iwan ng komento sa ibaba.
Read next: El Filibusterismo Kabanata 11 Buod, mga Tauhan, Tagpuan, Talasalitaan, at Aral