Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang kaligirang pangkasaysayan ng El Filibusterismo, ang ikalawang nobela ni Dr. Jose Rizal. Ito ay isa sa pinakamahalagang akda sa panitikang Filipino dahil sa papel na ginampanan nito sa pagmulat ng kamalayan ng mga Filipino laban sa kolonyalismong Espanyol. Upang makamit ang pinakamataas na kalidad ng nilalaman, ating tatalakayin ang iba’t ibang aspeto ng El Filibusterismo mula sa konteksto ng panahon nito, pagkakasulat, mga tauhan, at ang impluwensya nito sa lipunan.
Mga Nilalaman
Kaligirang Pangkasaysayan ng El Filibusterismo
Simula ng Paglikha ng El Filibusterismo
Ang “El Filibusterismo” o “Ang Paghahari ng Kasakiman” ay ang pangalawang nobela ni Dr. Jose Rizal, na nagsilbing karugtong ng “Noli Me Tangere.” Sinimulan niya itong isulat noong Oktubre 1887 sa Calamba matapos ang kanyang pagbabalik mula sa Europa. Subalit, ang kanyang pagbabalik ay puno ng mga suliranin; ang negatibong reaksyon ng mga Espanyol sa “Noli Me Tangere” ay nagdulot ng mga kaso laban sa kanyang pamilya, at ang mga magsasaka ng Calamba, kabilang ang kanyang pamilya, ay naharap sa mga suliranin sa lupa na umabot sa Kataastaasang Hukuman ng Espanya. Sa gitna ng mga pagsubok na ito, ipinagpatuloy ni Rizal ang kanyang pagsusulat ng “El Filibusterismo.”
Mga Dahilan at Personal na Karanasan sa Pagsulat ng El Filibusterismo
Isinulat ni Rizal ang “El Filibusterismo” upang gisingin ang kamalayan ng mga Pilipino sa pang-aapi ng mga Espanyol. Nais niyang ipakita ang katiwalian, kalupitan, at pang-aabuso ng mga opisyal ng pamahalaan at mga prayle na patuloy na nagpapahirap sa kanyang mga kababayan. Ang kanyang mga karanasan—mula sa personal na pag-uusig sa kanyang pamilya, ang pag-agaw ng lupa sa mga magsasaka ng Calamba, at ang hindi makatarungang pagtrato sa mga Pilipino—ang nagsilbing inspirasyon sa kanya upang isulat ang nobela. Sa nobelang ito, mas ramdam ang nagliliyab na galit ni Rizal dahil sa mga kasamaang kanyang nasaksihan at naranasan, na nagdulot ng mas madilim na tema kumpara sa “Noli Me Tangere.”
Nakita ni Rizal ang pagsusulat bilang makapangyarihang sandata laban sa kawalang-katarungan, diskriminasyon, at pagsasamantala. Sa “El Filibusterismo,” mas tahasan niyang ipinakita ang galit at poot ng mga inaapi, na mas matindi kumpara sa mas banayad na tono ng “Noli Me Tangere.” Ang karakter ni Simoun ay sumasalamin sa posibilidad ng radikal na pagbabago, na ipinapakita ni Rizal na ang pagbabago ay maaaring mangyari hindi lamang sa edukasyon kundi pati na rin sa pagkilos kung kinakailangan.
Bukod sa mga isyung pulitikal, isinalaysay din ni Rizal ang kanyang personal na mga karanasan sa nobela. Makikita rito ang pangungulila ni Simoun, na sumasalamin sa pangungulila ni Rizal kay Leonor Rivera, ang kanyang kasintahan na nagpakasal sa ibang lalaki. Ipinakita rin niya ang kanyang pagkadismaya sa kakulangan ng suporta mula sa kanyang mga kababayan, na minsang nangako ng tulong sa kanyang pagsusulat ngunit kalaunan ay pinabayaan siya. Ito ang mga nagdagdag ng personal na poot sa kanyang pagsusulat, na naging inspirasyon upang lumikha ng isang nobelang puno ng masidhing damdamin at poot.
Paglisan sa Pilipinas at Pagpapatuloy ng Pagsusulat sa Europa
Dahil sa patuloy na pag-uusig ng mga Kastila, napilitan si Rizal na lisanin ang Pilipinas noong Pebrero 3, 1888. Sa kanyang paglisan, nag-iwan siya ng pahayag kay Ferdinand Blumentritt, na nagsasabing ang mga punong panlalawigan at mga arsobispo ay araw-araw na nagsusumbong sa Gobernador Heneral laban sa kanya. Upang iligtas ang sarili at ang kanyang pamilya, nagpasya si Rizal na maglakbay muli sa Europa at doon ipagpatuloy ang pagsusulat ng kanyang pangalawang nobela.
Habang nasa Europa, ipinagpatuloy ni Rizal ang pagsusulat ng nobela sa London, Paris, Madrid, at Brussels, at natapos niya ang manuskrito noong Marso 29, 1891, sa Biarritz, France.
Pagkukumpleto ng Manuskripto at mga Suliranin sa Pagpapalimbag
Nahihirapan si Rizal sa pagpapalimbag ng nobela dahil sa kakulangan ng pondo. Nagpatuloy siya sa Ghent, Belgium, kung saan siya nakahanap ng murang palimbagan, ngunit kinapos pa rin siya ng pera kaya’t natigil ang pagpapalimbag sa ika-112 pahina. Sa kabutihang palad, tinulungan siya ng kanyang kaibigang si Valentin Ventura, na nagpadala ng sapat na salapi upang matapos ang aklat noong Setyembre 18, 1891, doon pa rin sa Ghent, Belgium.
Paghahandog ng Nobela sa Gomburza at Kabuluhan ng El Filibusterismo
Inialay ni Rizal ang “El Filibusterismo” sa tatlong paring martir na sina Mariano Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora (Gomburza) bilang pagkilala sa kanilang sakripisyo at inspirasyon sa laban para sa katarungan. Ang kanilang malupit na kamatayan sa kamay ng mga Espanyol ay nag-iwan ng matinding marka kay Rizal, na nagpaalala sa kanya ng pangangailangan ng radikal na pagbabago. Ang nobelang ito ay itinuturing na isang nobelang pulitikal na naglalayong gisingin ang kamalayan ng mga Pilipino sa mga suliranin sa lipunan gaya ng katiwalian at pang-aapi. Ang ebolusyon ni Crisostomo Ibarra patungo kay Simoun ay sumasalamin sa poot at pagkadismaya sa mga kawalang-katarungan ng panahon, isang pagbabalik-tanaw sa sakripisyo ng Gomburza at ang pagnanasa ni Rizal na bigyang-boses ang kanilang adhikain para sa bayan.
Konklusyon
Ang “El Filibusterismo” ay isang makapangyarihang pahayag laban sa pang-aapi, katiwalian, at kawalang-katarungan noong panahon ng mga Espanyol. Ipinakita ni Rizal na ang tunay na pagbabago ay nangangailangan ng tapang, katalinuhan, at determinasyon, at ang kanyang sakripisyo ay isang inspirasyon sa bawat Pilipino na patuloy na lumaban para sa kalayaan at katarungan.
Samantala, kung naging kapaki-pakinabang sa’yo ang artikulong ito, ibahagi mo ito sa iyong mga kaklase at kaibigan sa pamamagitan ng social media at iba pang paraan upang marami ang makinabang sa kaalamang ito. Maaari mo din itong i-share sa iyong mga social media account. I-click lamang ang share button na makikita sa iyong screen.
Mga kaugnay na aralin
El Filibusterismo Buod ng Bawat Kabanata 1-39 with Talasalitaan
El Filibusterismo Tauhan at mga Katangian ng Bawat Isa
El Filibusterismo Buod ng Buong Kwento (Maikling Buod)
El Filibusterismo Summary of the Entire Novel
El Filibusterismo Characters and Their Traits
Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Noli Me Tangere Buod ng Bawat Kabanata 1-64 with Talasalitaan
Noli Me Tangere Tauhan at mga Katangian ng Bawat Isa
Noli Me Tangere Buod ng Buong Kwento (Maikling Buod)